Cái gì gây cảm lạnh?

Thủ phạm chính gây cảm lạnh thông thường là virus rhino (bắt nguồn từ "rhin" trong tiếng Hy Lạp có nghĩa là mũi). Loại siêu vi trùng này bám vào bụi nước trong không khí và con người rất dễ hít phải. Hơn 100 loại virus rhino khác nhau có thể thâm nhập vào niêm mạc ở mũi và họng, kích thích một phản ứng miễn dịch gây sưng họng, đau đầu và khó thở.

Không khí khô - dù ở trong hay ngoài nhà - đều có thể làm giảm khả năng kháng virus rhino của cơ thể. Hút thuốc lá chủ động hoặc thụ động cũng bị tác hại này. Những người hút thuốc dễ bị cảm lạnh hơn người thường, với các triệu chứng tồi tệ và lâu hơn, rất dễ dẫn đến viêm phế quản hoặc thậm chí hay ra đường với mái tóc ướt sẽ khó tránh khỏi cảm lạnh.

Bé sẽ ra sao khi bị cảm lạnh?

Những triệu chứng đầu tiên của cảm lạnh thường là ngứa họng, sổ mũi, tịt mũi và hắt xì hơi, sau đó là sưng họng, ho, đau đầu, sốt nhẹ, mệt mỏi, đau nhức cơ và chán ăn. Nước mũi của bé sẽ chuyển từ dạng lỏng sang đặc quánh và có màu vàng hoặc xanh.

Cảm lạnh có lây lan?

Cảm lạnh có khả năng truyền nhiễm cao nhất trong 2 tới 4 ngày đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng. Trẻ có thể mắc bệnh do hít phải virus trong không khí, hoặc bị lây từ một bệnh nhân ho và hắt hơi. Nếu bé chạm tay lên bề mặt bị nhiễm virus và sau đó đưa lên miệng hoặc mũi thì cũng sẽ bị cảm lạnh.

Có thể phòng ngừa cảm lạnh?

Cho đến nay con người chưa thể phát triển văcxin phòng cảm lạnh do có rất nhiều loại virus rhino gây bệnh. Tuy nhiên, có thể giúp trẻ ngừa bệnh bằng cách:

- Tránh xa người hút thuốc lá hoặc đang bị cảm lạnh. Virus rhino có thể di chuyển trong vòng 3,7 m qua không khí sau khi bị bắn ra từ một bệnh nhân ho hoặc hắt hơi. Trẻ cũng dễ bị cảm lạnh nếu hút thuốc lá thụ động.  

- Thường xuyên rửa tay thật kỹ, đặc biệt là sau khi hỉ mũi

- Che mũi hoặc miệng khi co hoặc hắt hơi

- Không dùng chung khăn hoặc đồ đựng với người bị cảm lạnh.

- Không uống chung cốc, can, hoặc chai với bệnh nhân. Bạn sẽ không bao giờ biết ai sẽ bị cảm lạnh và sẵn sàng truyền virus.

- Không cầm vào khăn giấy mà người khác đã sử dụng

Các nhà khoa học hiện nay chưa biết chắc liệu bổ sung vitamin C hoặc kẽm có thể hạn chế các triệu chứng cảm lạnh trong bao lâu và làm giảm mức độ nghiêm trọng của chúng bao nhiêu, song rõ ràng là nếu dùng liều cao hằng ngày thì có nguy cơ bị phản ứng phụ.

Về thảo dược chữa cảm lạnh, ví dụ như hoa cúc, cho đến nay phần lớn các nghiên cứu đều phủ nhận hoặc không đi đến kết luận cuối cùng. Có rất ít nghiên cứu khoa học về liệu pháp trị cảm lạnh bằng thảo dược được tiến hành trên trẻ em. Tốt nhất là hãy nói chuyện với bác sĩ trước khi quyết định điều trị cho trẻ.

Cảm lạnh kéo dài trong bao lâu?

Các triệu chứng cảm lạnh thường xuất hiện 2-3 ngày sau khi trẻ tiếp xúc với nguồn lây nhiễm. Các em dễ truyền bệnh nhất trong 3-4 ngày đầu tiên sau khi có triệu chứng và tiếp tục truyền bệnh trong vòng 3 tuần sau đó với mức độ yếu dần. Tuy nhiên, phần lớn đều sạch bệnh chỉ trong 1 tuần.

Chữa cảm lạnh bằng cách nào?

“Thời gian sẽ chữa lành mọi vết thương” - Câu nói này có thể không phải lúc nào cũng đúng, nhưng trong trường hợp bệnh cảm lạnh thì nó khá chính xác. Không một loại thuốc nào có thể chữa được cảm lạnh thông thường, mà chỉ có thể làm giảm một vài triệu chứng như nhức mỏi cơ, đau đầu và sốt. Có thể cho trẻ uống acetaminophen hoặc ibuprofen theo chỉ dẫn dành cho lứa tuổi và cân nặng.

Tuy nhiên, tuyệt đối không đưa aspirin cho trẻ dưới 12 tuổi. Tất cả trẻ em dưới 19 tuổi nên tránh aspirin trong khi đang mắc bệnh do virus gây nên. Nguyên nhân là aspirin có thể làm tăng nguy cơ phát triển hội chứng Reye - một căn bệnh hiếm gặp và có thể gây chết người.

Đôi khi vì thương con mà bạn tìm đến các loại thuốc làm thông mũi và thuốc kháng histamine (chữa dị ứng) để làm giảm triệu chứng, song có rất ít bằng chứng cho thấy chúng thực sự hiệu quả. Trên thực tế, các thuốc thông mũi có thể gây ảo giác, dễ bị kích thích, và rối loạn nhịp tim ở trẻ sơ sinh. Không nên dùng những dược phẩm này cho trẻ dưới 2 tuổi mà không có sự chỉ định của bác sĩ.

Một số cách giúp bé bớt khó chịu như sau:

- Nhỏ nước muối vào hốc mũi để giảm nghẹt mũi. Bất kỳ hiệu thuốc nào cũng có bán nước mũi sinh lý dành cho trẻ.

- Chạy máy giữ độ ẩm và thoáng mát để làm tăng độ ẩm của không khí

- Bôi kem mềm lên vùng da dưới mũi để tránh trầy xước da bé do lau chùi nước mũi.

- Cho trẻ trên 3 tuổi ngậm viên kẹo hoặc thuốc ho để giảm sưng họng

- Tắm nước ấm hoặc nằm đệm sưởi để làm bớt tình trạng đau mỏi cơ

- Hơi nước từ vòi hoa sen nóng sẽ giúp bé dễ thở hơn

Canh gà có thể chữa cảm lạnh?

Không có bằng chứng khoa học chứng tỏ ăn loại canh này có thể chữa được cảm lạnh, song rất nhiều người ốm tín nhiệm canh gà từ hơn 800 năm nay. Vì sao vậy? Theo một số nghiên cứu thì trong canh gà có chứa một axit amino có tên là cysteine, giúp kiểm soát những tế bào bạch cầu gây sung huyết gọi là neutrophils, và làm giảm triệu chứng cảm lạnh.

Tuy nhiên, tốt nhất là không nên lo lắng quá nhiều. Bạn chỉ cần đảm bảo rằng trẻ được ăn khi thấy đói và uống đủ nước (nước lọc, nước hoa quả) để giúp cơ thể bù đắp phần dịch đã bị mất khi sốt hoặc chảy nước mũi. Tránh cho trẻ uống những đồ chứa caffeine, vì chúng có thể khiến trẻ đi tiểu nhiều hơn và càng làm tăng nguy cơ mất nước.

Khi nào nên gọi cho bác sĩ?

Thầy thuốc sẽ không thể nhận dạng cụ thể loại virus nào khiến trẻ bị cảm lanh, song họ sẽ tiến hành kiểm tra tai mũi họng, và có thể lấy mẫu khuẩn trong họng để xét nghiệm. Mục đích là đảm bảo rằng triệu chứng của bé không phải là dấu hiệu của một bệnh lý khác cần điều trị riêng. Nếu các triệu chứng tồi tệ hơn thay vì suy giảm sau 3 ngày, có thể bé đã bị nhiễm khuẩn liên cầu ở họng, viêm xoang, viêm phổi hoặc viêm phế quản, đặc biệt là ở những em hút thuốc lá.

Lấy mẫu khuẩn trong họng là một thủ thuật đơn giản và không gây đau đớn, trong đó người ta sẽ dùng một miếng gạc bằng cotton quệt vào bên trong họng của trẻ. Việc kiểm tra vi khuẩn bám trên gạc sẽ giúp bác sĩ biết được bệnh nhân có bị nhiễm khuẩn liên cầu và cần điều trị kháng sinh hay không.

Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 1 tuần hoặc xuất hiện vào cùng một thời điểm hằng năm, hay bất cứ khi nào trẻ tiếp xúc với phấn hoa, bụi, động vật hoặc một số hóa chất, thì có thể bé đã bị dị ứng. Còn nếu trẻ khó thở hoặc thở khò khè khi bị lạnh thì có thể đã bị hen suyễn.

Tốt nhất là bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ nếu cho rằng có một bệnh lý nghiêm trọng hơn cảm lạnh tiềm ẩn, hoặc nếu bệnh tình của bé ngày càng trầm trọng hơn.

Một số lý do sau đây nên gọi ngay cho bác sĩ:

- Tiếp tục ho có tiếng đờm

- Thở gấp

- Ngủ lịm hoặc mệt mỏi bất thường

- Không thể nuốt trôi thức ăn và uống nước

- Đau đầu, họng và mặt hơn

- Sưng và đau họng nghiêm trọng gây cản trở nuốt

- Sốt 39.3 độ C trở lên hoặc 38 độ C kéo dài hơn 1 ngày

- Đau ngực và bụng

- Đau tai

Giống như phần lớn các bệnh truyền nhiễm do virus, cảm lạnh cứ tiến triển theo lệ thường của nó. Cha mẹ hãy nhớ giữ bình tĩnh và cho bé nghỉ ngơi nhiều, tránh hoạt động nặng, uống nhiều nước lọc, hoa quả không chứa caffeine. Những cách làm đơn giản này sẽ giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn trong khi cơ thể đang dần hồi phục.

Nên cho trẻ nghỉ học trong những ngày bị cảm lạnh, vừa để giúp bệnh nhanh khỏi và vừa tránh nguy cơ truyền bệnh cho các bạn cùng lớp. Hãy để trẻ tự trở lại sinh hoạt bình thường sau khi bệnh cảm lạnh qua đi.